Khuyến cáo về dự phòng bệnh lý tim mạch trong thực hành tim mạch 2022 ( tóm tắt )

Định nghĩa  

Chữ sử dụng

Loại I

Chứng cứ và/hoặc đồng thuận chung đồng ý điều trị hay thủ thuật ích lợi, hữu ích, hiệu quả.

Khuyến cáo

Loại II

Chứng cứ đối nghịch và/hoặc quan điểm khác biệt về sử dụng, hiệu quả đối với điều trị hoặc thủ thuật.

Loại IIa

Chứng cứ/quan điểm ủng hộ về sử dụng/hiệu quả.

Nên cân nhắc/ xem xét

Loại IIb

Hữu ích/hiệu quả ít có qua chứng cứ/quan điểm.

Có thể cân nhắc/xem xét

Loại III

Chứng cứ hoặc đồng thuận không thấy hữu ích/hiệu quả; vài trường hợp có thể có hại.

Không khuyến cáo

Mức chứng cứ A

Dữ liệu từ nhiều nghiên cứu lâm sàng ngẫu nhiên hoặc phân tích tổng hợp.

Mức chứng cứ B

Dữ liệu từ một nghiên cứu lâm sàng ngẫu nhiên hoặc các nghiên cứu lớn không ngẫu nhiên.

Mức chứng cứ C

Đồng thuận của chuyên gia và/hoặc các nghiên cứu nhỏ.

Từ viết tắt

Tiếng Anh

Tiếng Việt

ABI

Ankle-brachial index

Chỉ số cổ chân cánh tay

ACC

American College of Cardiology

Hội Tim mạch học Hoa Kỳ

ACS

Acute Coronary Syndrome

Hội chứng Động mạch vành cấp

ADA

American Diabetes Association

Hiệp hội Đái tháo đường Hoa Kỳ

AHA

American Heart Association

Hiệp hội Tim Hoa Kỳ

ARNI

Angiotensin Receptor Neprilysin Inhibitor

Ức chế thụ thể Neprilysin Angiotensin

ASCVD

Atherosclerotic Cardiovascular Disease

Bệnh tim mạch xơ vữa

BMI

Body Mass Index

Chỉ số khối cơ thể

BNP

B-type Natriuretic Peptide

Peptide lợi niệu type B

BTM

-

Bệnh tim mạch

BTMXV

-

Bệnh tim mạch xơ vữa

CABG

Coronary-Artery-Bypass-Grafting

Mổ bắc cầu chủ vành

CAD

Coronary Artery Disease

Bệnh động mạch vành

CAC

Coronary Artery Calcium

Vôi hóa động mạch vành

CCTA

Coronary Computed Tomography Angiography

Chụp cắt lớp vi tính động mạch vành

CKC

-

Chẹn kênh Canxi

CKD

Chronic kidney disease

Bệnh thận mạn tính

COPD

Chronic Obstructive Pulmonary Disease

Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính

CRP

C-Reactive Protein

Protein phản ứng C

CTTA

-

Chẹn thụ thể angiotensin

CVD

Cardiovascular Disease

Bệnh tim mạch

ĐMV

-

Động mạch vành

ĐTĐ

-

Đái tháo đường

Từ viết tắt

Tiếng Anh

Tiếng Việt

ECG

Electrocardiogram

Điện tâm đồ

EF

Ejection Fraction

Phân suất tống máu

eGFR

Estimated glomerular filtration rate

Độ lọc cầu thận ước tính

ESC

European Society of Cardiology

Hiệp hội Tim châu Âu

ESH

European Society of Hypertension

Hiệp hội tăng huyết áp châu Âu

FEV

Forced Expiratory Volume

Lưu lượng khí thở ra gắng sức

HA

-

Huyết áp

HALT

-

Huyết áp liên tục

HATN

-

Huyết áp tại nhà

HATT

-

Huyết áp tâm thu

HATTr

-

Huyết áp tâm trương

HDL-C

High-Density Lipoprotein Cholesterol

Lipoprotein Cholesterol tỷ trọng cao

HFrEF

Heart failure with reduced ejection fraction

Suy tim với phân suất tống máu giảm

HFpEF

Heart failure with preserved ejection fraction

Suy tim với phân suất tống máu bảo tồn

ICD

Implantable cardioverter defibrillator

Máy phá rung tự động

IMT

Intima-media thickness

Độ dày lớp trung nội mạc

LEAD

Lower extremity arterial disease

Bệnh động mạch chi dưới

LDL-C

Low    density lipoprotein cholesterol

Lipoprotein cholesterol tỷ trọng thấp

LVEF

Left Ventricular Ejection Fraction

Phân suất tống máu thất trái

MACE

Major Adverse Cardiovascular Events

Các biến cố tim mạch chính

MRA

Mineralocorticoid receptor antagonists

Đối kháng thụ thể mineralocorticoid

Từ viết tắt

Tiếng Anh

Tiếng Việt

MRI

Magnetic resonance imaging

Chụp cộng hưởng từ

NMCT

-

Nhồi máu cơ tim

NSTEMI

Non-ST-Elevation myocardial infarction

Nhồi máu cơ tim cấp không ST chênh lên

Non-HDLC

Non High Density Lipoprotein Cholesterol

Cholesterol không HDL

NP

Natriuretic peptide

Peptid lợi niệu

NYHA

New York Heart Association

Hiệp hội Tim New York

OSA

Obstructive Sleep Apnea

Hội chứng ngừng thở khi ngủ tắc nghẽn

PCI

Percutaneous Coronary Intervention

Can thiệp động mạch vành qua da

PUFA

Polyunsaturated Fatty Acids

Acid béo không bão hòa đa liên kết đôi

RAAS

Renin-Angiotensin-Aldosterone System

Hệ Renin Angiotensin Aldosterone

RCT

Randomized controlled trial

Thử nghiệm ngẫu nhiên có đối chứng

RN

-

Rung nhĩ

RR

Relative risk

Nguy cơ tương đối

SGLT2i

Sodium Glucose cotransporter-2 inhibitors

Ức chế đồng vận chuyển muối đường

THA

-

Tăng huyết áp

TIA

Transient Ischaemic Attack

Tai biến mạch não thoáng qua

ƯCMC

-

Ức chế men chuyển

WHO

World Health Organization

Tổ chức Y tế thế giới

1. Các yếu tố tâm lý xã hội

2. Chủng tộc

3. Bất thường chẩn đoán hình ảnh (điểm vôi hóa động mạch vành, mức độ hẹp động mạch vành, độ dày lớp trung mạc động mạch cảnh, độ cứng động mạch, chỉ số ABI)

4. Thể trạng suy yếu

5. Tiền sử gia đình

6. Di truyền

7. Yếu tố kinh tế, xã hội

8. Ô nhiễm từ môi trường

9. Các dấu ấn sinh học trong máu và nước tiểu (lipoprotein, CRP)

10. Thông số về hình thái cơ thể (BMI, vòng bụng)

Khuyến cáo

Mức khuyến cáo

Mức bằng chứng

Các triệu chứng và tác nhân stress tâm lý xã hội làm tăng nguy cơ mắc BTM nên được cân nhắc đánh giá.

IIa

B

Thang điểm đánh giá vôi hóa ĐMV (CAC) có thể được xem xét nhằm bổ sung phân tầng nguy cơ liên quan đến ngưỡng quyết định điều trị. Phát hiện mảng xơ vữa bằng siêu âm động mạch cảnh là một giải pháp thay thế khi không có hoặc không thể tính điểm CAC.

IIb

B

Đánh giá định kỳ các yếu tố nguy cơ tim mạch bổ sung như chỉ số nguy cơ di truyền, dấu ấn sinh học trong máu hoặc nước tiểu, thăm dò và chẩn đoán hình ảnh mạch máu (ngoài điểm CAC hoặc siêu âm đánh giá mảng xơ vữa động mạch cảnh) không được khuyến cáo.

III

B

Khuyến cáo

Mức khuyến cáo

Mức bằng chứng

Những người có nguy cơ (rất) cao BTM có thể xem xét tránh phơi nhiễm dài hạn với các khu vực ô nhiễm không khí cao.

IIb

C

Những vùng người dân phơi nhiễm dài hạn với ô nhiễm không khí cao, sàng lọc (cơ hội) nguy cơ BTM có thể được cân nhắc.

IIb

C

Bệnh cảnh lâm sàng

Khuyến cáo

Mức khuyến cáo

Mức bằng chứng

CKD

Sàng lọc BTMXV và tiến triển của bệnh thận, bao gồm theo dõi sự thay đổi albumin niệu ở tất cả người bệnh CKD có hay không ĐTĐ được khuyến cáo.

I

C

Ung thư

Theo dõi rối loạn chức năng tim bằng chẩn đoán hình ảnh và các dấu ấn sinh học trước, trong và sau điều trị ung thư được khuyến cáo.

I

B

Bảo vệ tim mạch ở người bệnh nguy cơ cao đang hóa trị liệu với anthracycline (nhận liều tích lũy cao hoặc xạ trị phối hợp) có thể cân nhắc để dự phòng rối loạn chức năng tâm thu thất trái.

IIb

B

Sàng lọc các yếu tố nguy cơ BTMXV và tối ưu hóa nguy cơ BTM được khuyến cáo ở người bệnh điều trị ung thư.

I

C

Bệnh cảnh lâm sàng

Khuyến cáo

Mức khuyến cáo

Múc bằng chứng

COPD

Khảo sát BTMXV và các yếu tố nguy cơ của BTMXV ở tất cả người bệnh COPD được khuyến cáo

I

C

Tình trạng viêm

Đánh giá nguy cơ tim mạch tổng thể có thể được cân nhắc ở người có tình trạng viêm mạn tính .

IIb

B

Đau nửa đầu

Sự xuất hiện của đau nửa đầu có Aura nên được cân nhắc trong đánh giá nguy cơ BTM.

IIa

B

Tránh dùng thuốc tránh thai kết hợp có thể được cân nhắc ở phụ nữ đau nửa đầu có Aura.

IIb

B

Rối loạn giấc ngủ và OSA

Ở người bệnh có BTMXV, béo phì, THA; sàng lọc thường xuyên giấc ngủ không phục hồi được khuyến cáo. Ví dụ, bằng câu hỏi: Bạn có thường xuyên khó chịu bởi việc cảm thấy buồn ngủ, khó ngủ hay ngủ quá nhiều?.

I

C

Nếu có vấn đề nghiêm trọng về giấc ngủ và không đáp ứng với liệu pháp điều chỉnh trong vòng 4 tuần, chuyển người bệnh đến các chuyên gia được khuyến cáo.

I

C

Rối loạn tâm thần

Các rối loạn tâm thần với suy giảm chức năng nghiêm trọng hoặc giảm khả năng sử dụng hệ thống chăm sóc sức khỏe được khuyến cáo là yếu tố ảnh hưởng đến nguy cơ BTM tổng thể.

I

C

Một số bệnh lý khác

Những phụ nữ có tiền sử tiền sản giật và/hoặc THA thai kỳ, sàng lọc định kỳ THA và ĐTĐ nên được cân nhắc.

IIa

B

Những phụ nữ có tiền sử hội chứng buồng trứng đa nang hoặc ĐTĐ thai kỳ, sàng lọc định kỳ ĐTĐ nên được cân nhắc.

IIa

B

Những phụ nữ có tiền sử sinh non hoặc thai chết lưu, sàng lọc định kỳ THA và ĐTĐ có thể được xem xét.

IIb

B

Đánh giá nguy cơ BTM nên được cân nhắc ở nam giới có rối loạn cương dương.

IIa

C

< 50 tuổi

50 – 69 tuổi

≥ 70 tuổi

Nguy cơ thấp đến trung bình: Điều trị yếu tố nguy cơ thường không được khuyến cáo

< 2,5%

< 5%

< 7%

Nguy cơ cao: Điều trị yếu tố nguy cơ nên được cân nhắc

2,5 đến < 7,5%

5 đến < 10%

7,5 đến < 15%

Nguy cơ rất cao: Khuyến cáo điều trị yếu tố nguy cơ thường quy

≥ 7,5%

≥ 10%

≥ 15%

Khuyến cáo

Mức khuyến cáo

Mức bằng chứng

Khuyến cáo ước tính nguy cơ BTM tử vong và không tử vong trong vòng 10 năm bằng thang điểm SCORE 2 cho người có biểu hiện bề ngoài khỏe mạnh <70 tuổi không có BTMXV, ĐTĐ, bệnh thận mạn, rối loạn Lipid máu di truyền, rối loạn Lipid máu hiếm gặp hoặc THA.

I

B

Khuyến cáo ước tính nguy cơ BTM tử vong và không tử vong trong vòng 10 năm bằng thang điểm SCORE 2-OP cho người có biểu hiện bề ngoài khỏe mạnh ≥70 tuổi không có BTMXV, ĐTĐ, CKD, rối loạn Lipid máu di truyền, rối loạn Lipid máu hiếm gặp hoặc THA.

I

B

Khuyến cáo

Mức khuyến cáo

Mức bằng chứng

Nên cân nhắc đánh giá nguy cơ tim mạch lâu dài, các yếu tố nguy cơ bổ sung, tình trạng suy yếu, các thuốc đang điều trị và mong muốn của người bệnh cho người có biểu hiện bề ngoài khỏe mạnh sau khi ước tính nguy cơ BTM tử vong và không tử vong trong vòng 10 năm.

IIa

C

Người bệnh có BTMXV và/hoặc ĐTĐ và/hoặc CKD từ trung bình đến nặng và/hoặc rối loạn Lipid máu di truyền hay rối loạn Lipid máu hiếm gặp hoặc THA được coi là có nguy cơ mắc BTM cao hoặc rất cao.

I

A

Phương pháp tiếp cận điều trị tích cực theo từng bước nhằm điều trị tích cực các yếu tố nguy cơ được khuyến cáo cho những người có biểu hiện bề ngoài khỏe mạnh có nguy cơ mắc BTM cao hoặc rất cao, cũng như người bệnh đã mắc BTMXV và/hoặc bệnh ĐTĐ, cân nhắc đến nguy cơ BTM, lợi ích điều trị các yếu tố nguy cơ, yếu tố nguy cơ bổ sung, các bệnh đi kèm và mong muốn của người bệnh.

I

B

Điều trị các yếu tố nguy cơ BTMXV được khuyến cáo ở người có biểu hiện bề ngoài khỏe mạnh không bị ĐTĐ, CKD, rối loạn Lipid máu di truyền hay rối loạn Lipid máu hiếm gặp hoặc rối loạn huyết áp và nhưng kèm nguy cơ BTM rất cao (SCORE 2 ≥7,5% đối với tuổi dưới 50; SCORE 2 ≥10% đối với tuổi 50-69; SCORE 2-OP ≥15% cho độ tuổi ≥70 tuổi).

I

C

Điều trị các yếu tố nguy cơ BTMXV nên được cân nhắc ở những người có biểu hiện bề ngoài khỏe mạnh không bị ĐTĐ, CKD, rối loạn Lipid máu di truyền hay rối loạn Lipid máu hiếm hoặc rối loạn HA nhưng kèm nguy cơ BTM cao (SCORE 2 2,5 đến <7,5% cho tuổi dưới 50; SCORE 2 5 đến <10% cho tuổi 50 - 69; SCORE 2-OP 7,5 đến <15% cho độ tuổi ≥70 tuổi). Cần xem xét mức độ nguy cơ BTM, nguy cơ lâu dài, lợi ích điều trị cũng như tính đến mong muốn của người bệnh.

IIa

C

Khuyến cáo

Mức khuyến cáo

Mức bằng chứng

Trao đổi về nguy cơ BTM và lợi ích điều trị phù hợp với nhu cầu của người bệnh được khuyến cáo.

I

C

Nhóm người bệnh

Mục tiêu dự phòng (BƯỚC 1)

Mục tiêu dự phòng bổ sung/tích cực (BƯỚC 2)

Những có biểu hiện bề ngoài khỏe mạnh

Với HA và mỡ máu: sử dụng thuốc dựa trên đánh giá nguy cơ BTM (bảng 5) hoặc HATT >160 mmHg

<50 tuổi

Dừng hút thuốc lá và tối ưu hóa lối sống

HATT < 140mmHg hoặc xuống 130mmHg nếu dung nạp được^b

LDL-C <2,6 mmol/L (100 mg/dL)

HATT < 130mmHg nếu dung nạp^b

LDL-C <1,8 mmol/l (70 mg/dL) và giảm ≥50% ở người bệnh nguy cơ cao

LDL-C <1,4 mmol/l (55 mg/dL) và giảm ≥50% ở người bệnh nguy cơ rất cao

50-69 tuổi

Dừng hút thuốc lá và tối ưu hóa lối sống

HATT < 140mmHg hoặc xuống 130mmHg nếu dung nạp được^b

LDL-C <2,6 mmol/L (100 mg/dL)

HATT < 130mmHg nếu dung nạp^b

LDL-C < 1,8 mmol/l (70 mg/dL) và giảm ≥50% ở người bệnh nguy cơ cao

LDL-C < 1,4 mmol/l (55 mg/dL) và giảm ≥50% ở người bệnh nguy cơ rất cao

≥70 tuổi

Dừng hút thuốc lá và tối ưu hóa lối sống

HATT <140 mmHg hoặc xuống 130 mmHg nếu dung nạp được^b

LDL-C <2,6 mmol/L (100 mg/dL)

Đối với việc quản lý các yếu tố nguy cơ cụ thể ở người bệnh ≥70 tuổi.

Nhóm người bệnh

Mục tiêu dự phòng (BƯỚC 1)

Mục tiêu dự phòng bổ sung/tích cực (BƯỚC 2)

Người bệnh có bệnh thận mạn

Dừng hút thuốc lá và tối ưu hóa lối sống

HATT <140 mmHg hoặc xuống 130 mmHg nếu dung nạp được^b

LDL-C <2,6 mmol/L (100 mg/dL) và giảm ≥50% Nếu không thì theo trường hợp có BTMXV và ĐTĐ

HATT < 130mmHg nếu dung nạp^b

LDL-C <1,8 mmol/l (70 mg/dL) và giảm ≥50% ở người bệnh nguy cơ cao

LDL-C <1,4 mmol/l (55 mg/dL) và giảm ≥50% ở người bệnh nguy cơ rất cao.

Người bệnh có tăng Cholesterol máu gia đình

Dừng hút thuốc lá và tối ưu hóa lối sống

HATT <140 mmHg hoặc xuống 130 mmHg nếu dung nạp được^b

LDL-C <2,6 mmol/L (100 mg/dL) và giảm ≥50% Nếu không thì theo trường hợp có BTMXV và ĐTĐ

HATT < 130mmHg nếu dung nạp^b

LDL-C <1,8 mmol/l (70 mg/dL) và giảm ≥50% ở người bệnh nguy cơ cao

LDL-C <1,4 mmol/l (55 mg/dL) và giảm ≥50% ở người bệnh nguy cơ rất cao

Người bệnh đái tháo đường týp 2

Kiểm soát tốt ĐTĐ trong thời gian ngắn (<10 năm), không có bằng chứng tổn thương cơ quan đích và không có yếu tố nguy cơ BTMXV

Dừng hút thuốc lá và tối ưu hóa lối sống

Nhóm người bệnh

Mục tiêu dự phòng (BƯỚC 1)

Mục tiêu dự phòng bổ sung/tích cực (BƯỚC 2)

Không có BTMXV và/ hoặc tổn thương cơ quan đích mức độ nặng

Dừng hút thuốc lá và tối ưu hóa lối sống

HATT <140 mmHg hoặc xuống 130 mmHg nếu dung nạp được^b

LDL-C <2,6 mmol/L (100 mg/dL)

HbA1C <53 mmol/mol (7,0%)

HATT < 130mmHg nếu dung nạp^b

LDL-C <1,8 mmol/l (70 mg/dL) và giảm ≥50% Thuốc ức chế SGLT2 hoặc GLP1-RA

Có BTMXV và/hoặc tổn thương cơ quan đích mức độ nặng

Dừng hút thuốc lá và tối ưu hóa lối sống

HATT <140 mmHg hoặc xuống 130 mmHg nếu dung nạp được^b

LDL-C <1,8 mmol/L (70 mg/dL)

HbA1C <64 mmol/mol (8,0%)

Thuốc ức chế SGLT2 hoặc GLP1-RA

BTM: thuốc kháng tiểu cầu

HATT < 130mmHg nếu dung nạp^b

LDL-C <1,4 mmol/l (55 mg/dL) và giảm ≥50%

Thuốc ức chế SGLT2 hoặc GLP1-RA nếu không có sẵn

Có thể cân nhắc sử dụng các điều trị mới: kháng tiểu cầu kép,Colchicin, Icosapent Ethyl

Người bệnh có BTMXV

Dừng hút thuốc lá và tối ưu hóa lối sống

HATT <140 mmHg hoặc xuống 130 mmHg nếu dung nạp được^b

Điều trị tích cực bằng các thuốc giảm Lipid máu với mục tiêu giảm ≥50% LDL-C và LDL-C <1,8 mmol (70 mg/dL) Thuốc kháng tiểu cầu

HATT < 130mmHg nếu dung nạp ^b

LDL-C <1,4 mmol/l (55 mg/dL) và giảm ≥50%

Có thể cân nhắc sử dụng các điều trị mới: kháng tiểu cầu kép,Colchicin, Icosapent Ethyl, .v.v.

Khuyến cáo

Mức khuyến cáo

Mức bằng chứng

Khuyến cáo tập thể dục ít nhất 150-300 phút/tuần với cường độ trung bình hoặc 75-150 phút/tuần với cường độ cao đối với người trưởng thành ở mọi lứa tuổi để giảm tỷ lệ tử vong do mọi nguyên nhân, tỷ lệ mắc và tử vong do tim mạch.

I

A

Khuyến cáo những người trưởng thành không thể tập thể dục 150 phút/tuần với cường độ trung bình nên duy trì hoạt động thể lực phù hợp với khả năng và điều kiện sức khỏe cho phép.

I

B

Khuyến cáo giảm thời gian ít vận động để tham gia vào ít nhất một hoạt động nhẹ nhàng trong ngày để giảm tỷ lệ tử vong do mọi nguyên nhân, tỷ lệ mắc và tử vong do tim mạch.

I

B

Khuyến cáo thực hiện các bài tập tăng sức mạnh và sức bền, ngoài các bài tập hiếu khí, trong 2 ngày/tuần hoặc hơn để giảm tỷ lệ tử vong do mọi nguyên nhân

I

B

Nên xem xét các can thiệp lối sống, như giáo dục nhóm hoặc cá thể, các kĩ thuật giúp thay đổi hành vi, tư vấn qua điện thoại và sử dụng các thiết bị theo dõi hoạt động để tăng cường mức độ hoạt động thể chất.

IIa

B

Khuyến cáo

Mức khuyến cáo

Mức bằng chứng

Khuyến cáo chế độ ăn lành mạnh là nền tảng cho việc dự phòng bệnh tim mạch ở mọi đối tượng.

I

A

Khuyến cáo áp dụng chế độ ăn Địa Trung Hải hoặc tương tự để giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch.

I

A

Khuyến cáo thay thế chất béo bão hòa bằng chất béo không bão hòa để giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch.

I

A

Khuyến cáo giảm lượng muối trong khẩu phần ăn để giảm huyết áp và nguy cơ mắc bệnh tim mạch

I

A

Khuyến cáo chọn các loại thực phẩm có nguồn gốc thực vật, giàu chất xơ bao gồm ngũ cốc nguyên hạt, trái cây, rau, đậu và các loại hạt.

I

B

Khuyến cáo hạn chế đồ uống có cồn tối đa ở mức 100g/tuần.

I

B

Khuyến cáo ăn cá, nhất là cá béo, ít nhất 1 lần/tuần và hạn chế thịt (đã qua xử lý).

I

B

Khuyến cáo hạn chế sử dụng đường đơn, đặc biệt là đồ uống nhiều đường, tối đa ở mức 10% năng lượng đầu vào.

I

B

Tăng sử dụng thức ăn có nguồn gốc thực vật và hạn chế thức ăn từ động vật

Sử dụng axit béo bão hòa ở mức <10% tổng năng lượng trong ngày thông qua việc thay thế bằng axit không bão hòa đơn, axit béo không bão hòa đa và carbohydrates từ ngũ cốc

Nên giảm thiểu tối đa axit béo không bão hòa dạng Trans, không sử dụng các thực phẩm chế biến sẵn

< 5g muối/ngày

30-45 g chất xơ/ngày, tốt nhất là từ ngũ cốc nguyên hạt

≥200 g trái cây/ngày (≥2-3 suất)

≥200 g rau củ/ngày (≥2-3 suất)

Hạn chế tối đa thịt đỏ, 350-500 g/tuần, đặc biệt là thịt đã qua xử lý

Khuyến cáo ăn ca 1-2 lần/tuần, hất là cá béo

30 g hạt không muối/ngày

Nên hạn chế tối đa rượu 100g/tuần

Không khuyến khích đồ uống có đường như nước ngọt và nước quả

Khuyến cáo

Mức khuyến cáo

Mức bằng chứng

Các người bệnh thừa cân hoặc béo phì được khuyến cáo giảm cân nhằm giảm HA, giảm rối loạn Lipid máu và giảm nguy cơ mắc ĐTĐ týp 2 để cải thiện nguy cơ tim mạch tổng thể.

I

A

Trong khi có nhiều chế độ ăn giúp giảm cân, duy trì liên tục chế độ ăn lành mạnh được khuyến cáo để giảm nguy cơ bệnh tim mạch.

I

A

Phẫu thuật dạ dày giảm cân cho người bệnh béo phì nguy cơ cao nên được cân nhắc khi thay đổi lối sống không có hiệu quả để duy trì giảm cân.

IIa

B

Khuyến cáo

Mức khuyến cáo

Mức bằng chứng

Cần tăng cường quan tâm và hỗ trợ người bệnh rối loạn tâm thần để cải thiện việc tuân thủ thay đổi lối sống và điều trị bằng thuốc

I

C

Ở người bệnh BTMXV có rối loạn tâm thần, chăm sóc sức khỏe tâm thần dựa trên bằng chứng và phối hợp đa chuyên khoa được khuyến cáo.

I

B

Người bệnh BTMXV với căng thẳng tâm lý nên được cân nhắc trị liệu tâm lý để cải thiện kết cục tim mạch và giảm triệu chứng.

IIa

B

Người bệnh bệnh động mạch vành và trầm cảm trung bình đến nặng nên được cân nhắc điều trị chống trầm cảm bằng thuốc nhóm SSRI.

IIa

B

Sử dụng thuốc nhóm SSRI, SNRI và thuốc chống trầm cảm ba vòng cho người bệnh bị suy tim kèm trầm cảm nặng không được khuyến cáo.

III

B

SNRI: serotonin-noradrenaline reuptake inhibitor, SSRI: selective serotonin reuptake inhibitor, BTMXV = bệnh tim mạch do xơ vữa

Khuyến cáo

Mức khuyến  cáo

Mức bằng chứng

Khuyến cáo bỏ thuốc lá vì hút thuốc được chứng minh là nguyên nhân gây BTMXV.

I

A

Ở những người hút thuốc, liệu pháp thay thế Nicotine như varenicline và bupropion riêng lẻ hoặc kết hợp nên được cân nhắc.

IIa

A

Bỏ hút thuốc được khuyến cáo bất kể gây tăng cân, vì tăng cân không làm giảm lợi ích BTMXV của việc bỏ hút thuốc.

I

B

Khuyến cáo

Mức khuyến  cáo

Mức bằng chứng

Tiếp cận tăng cường điều trị theo từng bước được khuyến cáo cho những người có biểu hiện bề ngoài khỏe mạnh có nguy cơ BTM cao hoặc rất cao, người bệnh BTMXV đã được chẩn đoán và/hoặc ĐTĐ, cân nhắc đến nguy cơ BTM, lợi ích điều trị, các nguy cơ kèm theo, bệnh đi kèm và mong muốn của người bệnh.

I

C

Khuyến cáo

Mức khuyến cáo

Mức bằng chứng

Statin cường độ cao đến liều tối đa có thể dung nạp để đạt LDL-C mục tiêu cho từng nhóm người bệnh nguy cơ tim mạch cụ thể được khuyến cáo.

I

A

Mục tiêu LDL-C sau cùng^a < 1,4 mmol/L (55 mg/ dL) và giảm LDL-C ≥ 50% so với mức LDL-C ban đầu nên được cân nhắc ở người có biểu hiện bề ngoài khỏe mạnh < 70 tuổi kèm nguy cơ tim mạch rất cao.

IIa

C

Mục tiêu LDL-C sau cùng^a < 1,8 mmol/L (70 mg/ dL) và giảm LDL-C ≥ 50% so với mức LDL-C ban đầu nên được cân nhắc ở người có biểu hiện bề ngoài khỏe mạnh < 70 tuổi kèm nguy cơ cao.

IIa

C

Khuyến cáo điều trị giảm Lipid máu với mục tiêu LDL-C sau cùng^a < 1,4 mmol/L (55 mg/dL) và giảm LDL-C ≥ 50% so với mức LDL-C ban đầu ở người bệnh có BTMXV.

I

A

Nếu các mục tiêu không đạt được với liều tối đa có thể dung nạp của Statin, khuyến cáo kết hợp với Ezetimibe.

I

B

Khuyến cáo

Mức khuyến cáo

Mức bằng chứng

Trong dự phòng tiên phát cho người bệnh có nguy cơ tim mạch rất cao không kèm tăng Lipid máu gia đình, nếu mục tiêu LDL-C không đạt được với liều tối đa dung nạp của Statin và Ezetimibe thì có thể cân nhắc sử dụng liệu pháp phối hợp với thuốc ức chế PCSK9.

IIb

C

Đối với người bệnh dự phòng thứ phát, khuyến cáo sử dụng phối hợp thuốc ức chế PCSK9 nếu không đạt được LDL-C mục tiêu với liều tối đa dung nạp của Statin và Ezetimibe.

I

A

Khuyến cáo sử dụng phối hợp thuốc ức chế PCSK9 cho người bệnh tăng Lipid máu gia đình có nguy cơ tim mạch rất cao (nghĩa là mắc kèm BTMXV hoặc kèm theo yếu tố nguy cơ chính khác) mà không đạt được LDL-C mục tiêu với liều tối đa dung nạp của Statin và Ezetimibe.

I

C

Nên cân nhắc sử dụng Ezetimibe nếu không dung nạp được với một thuốc Statin ở bất kỳ liều nào (thậm chí sau khi đã thử sử dụng lại statin).

IIa

B

Có thể cân nhắc sử dụng thuốc ức chế PCSK9 nếu không dung nạp được với một thuốc Statin ở bất kỳ liều nào (thậm chí sau khi đã thử sử dụng lại statin).

IIb

C

Nếu mục tiêu LDL-C không đạt được, có thể cân nhắc kết hợp Statin với một thuốc gắn với Axit mật.

IIb

C

Không khuyến cáo sử dụng liệu pháp Statin cho người bệnh nữ tiền mãn kinh dự định có thai hoặc không sử dụng biện pháp tránh thai đẩy đủ.

III

C

 Khuyến cáo

Mức khuyến  cáo

Mức bằng chứng

Statin được khuyến cáo là thuốc hàng đầu điều trị để làm giảm nguy cơ BTM ở người bệnh có nguy cơ tim mạch cao kèm tăng Triglyceride [Triglyceride > 2,3 mmol/L (200 mg/dL)].

I

A

Người bệnh sử dụng Statin đã đạt được LDL-C mục tiêu nhưng Triglyceride > 2,3 mmol/L (200 mg/dL), có thể cân nhắc Fenofibrate hoặc Bezafibrate.

IIb

B

Người bệnh có nguy cơ (rất) cao với Triglyceride > 1,5 mmol/L (135 mg/dL) mặc dù đã điều trị Statin và thay đổi lối sống, có thể cân nhắc n-3 PUFA (Icosapent Ethyl 2 x 2g/ ngày) kết hợp cùng với Statin.

IIb

B

Khuyến cáo

Mức khuyến  cáo

Mức bằng chứng

Điều trị Statin được khuyến cáo cho người cao tuổi mắc BTMXV tương tự như ở người trẻ.

I

A

Có thể cân nhắc khởi đầu điều trị với Statin để dự phòng tiên phát cho người cao tuổi ≥ 70 tuổi có nguy cơ tim mạch cao hoặc rất cao.

IIb

B

Khuyến cáo khởi đầu điều trị Statin với liều thấp nếu người bệnh có suy thận và/hoặc có khả năng tương tác thuốc.

I

C

Khuyến cáo

Mức khuyến cáo

Mức bằng chứng

Người bệnh ĐTĐ týp 2 có nguy cơ rất cao (ví dụ: được chẩn đoán BTMXV và/hoặc có tổn thương cơ quan đích mức độ nặng) được khuyến cáo sử dụng liệu pháp giảm Lipid máu cường độ cao để giảm ít nhất ≥ 50% LDL-C và nồng độ LDL-C < 1,4 mmol/L (55 mg/dL).

I

A

Người bệnh ĐTĐ týp 2 > 40 tuổi có nguy cơ cao được khuyến cáo điều trị giảm Lipid máu để giảm ít nhất ≥ 50% LDL-C và nồng độ LDL-C < 1,8 mmol/L (70 mg/dL).

I

A

Liệu pháp Statin có thể được cân nhắc cho người bệnh ≤ 40 tuổi có ĐTĐ týp 1 hoặc 2 có bằng chứng tổn thương cơ quan đích và/hoặc nồng độ LDL-C > 2,6 mmol/L, miễn là không có kế hoạch mang thai.

IIb

C

Nếu LDL-C mục tiêu không đạt được, nên cân nhắc Statin phối hợp với Ezetimibe.

IIa

B

Khuyến cáo

Mức khuyến cáo

Mức bằng chứng

Sử dụng Statin hoặc kết hợp Statin/Ezetimibe được khuyến cáo ở người bệnh suy thận mạn chưa lọc máu, giai đoạn 3-5.

I

A

Người bệnh đã điều trị Statin, Ezetimibe, hoặc kết hợp Statin/Ezetimibe tại thời điểm bắt đầu lọc máu, nên cân nhắc tiếp tục sử dụng các thuốc này, đặc biệt ở các người bệnh mắc BTMXV.

IIa

C

Không khuyến cáo sử dụng liệu pháp statin cho các người bệnh mắc bệnh thận mạn có lọc máu mà không có BTMXV.

III

A

PHÂN LOẠI

HA tâm thu

(mmHg)

HA tâm trương

(mmHg)

Bình thường

< 130

và

< 85

HA bình thường - cao

(Tiền tăng huyết áp)

130 - 139

và/hoặc

85 - 89

Tăng huyết áp độ 1

140 - 159

và/hoặc

90 - 99

Tăng huyết áp độ 2

≥ 160

và/hoặc

≥ 100

Cơn tăng huyết áp

≥ 180

và/hoặc

≥ 120

Tăng huyết áp tâm thu đơn độc

≥ 140

và

< 90

Nhóm tuổi

Ngưỡng HATT cần điều trị thuốc

Ngưỡng HATTr cần điều trị

(mmHg)*

THA không có bệnh đồng mắc

(mmHg)

THA có bệnh đồng mắc

(mmHg)

18 - 69

≥ 140

≥ 130

≥ 90**

70 - 79

≥ 140

≥ 140

≥ 90

≥ 80

≥ 160

≥ 160

≥ 90

HATTr (mmHg)

≥ 90

≥ 90**

Nhóm tuổi

(năm)

Ranh giới đích HATT theo HAPK (mmHg)

THA không có bệnh đồng mắc

THA có bệnh đồng mắc

18 - 69

120 - < 140 mmHg

120 - < 130 mmHg

Có thể hạ thấp HATT hơn nữa nếu dung nạp

≥ 70

<140 mmHg, nếu dung nạp được hạ xuống 130mmHg

Có thể hạ thấp HATT hơn nữa nếu dung nạp

Đích HATTr

(mmHg)

< 80 mmHg cho tất cả bệnh nhân*

Khuyến cáo

Mức khuyến   cáo

Mức bằng chứng

Phân độ tăng huyết áp

Huyết áp được khuyến cáo chia thành các mức độ: huyết áp bình thường, bình thường – cao, THA từ độ 1, độ 2 dựa trên con số huyết áp đo tại phòng khám.

I

C

Chẩn đoán tăng huyết áp

Chẩn đoán tăng huyết áp được khuyến cáo dựa vào:

Đo huyết áp nhiều lần tại phòng khám trong nhiều hơn một lần khám hoặc

Đo huyết áp ngoài phòng khám bằng thiết bị đo huyết áp lưu động 24 giờ hoặc đo huyết áp tại nhà trong tình huống phù hợp.

I

C

Đánh giá tổn thương cơ quan đích

Khuyến cáo đánh giá tổn thương cơ quan đích bằng định lượng Creatinin huyết thanh, mức lọc cầu thận, điện giải đồ, tỷ lệ Albumin niệu/Creatinin niệu, điện tâm đồ 12 chuyển đạo cho tất cả người bệnh. Siêu âm tim được khuyến cáo cho những người bệnh có bất thường trên điện tâm đồ 12 chuyển đạo hoặc có dấu hiệu/triệu chứng của rối loạn chức năng thất trái. Soi đáy mắt được khuyến cáo thực hiện cho người bệnh THA độ 2 hoặc THA kèm theo ĐTĐ.

I

B

Khởi trị bằng thuốc đối với tăng huyết áp

Đối với THA độ 1, khuyến cáo bắt đầu điều trị dựa theo nguy cơ bệnh tim mạch, ước tính lợi ích lâu dài và sự xuất hiện tổn thương cơ quan đích.

I

C

Khuyến cáo

Mức khuyến  cáo

Mức bằng chứng

Khuyến cáo điều trị bằng thuốc cho người bệnh THA độ 2.

I

A

Điều trị tăng huyết áp: Thay đổi lối sống

Thay đổi lối sống được khuyến cáo cho người có mức huyết áp bình thường - cao trở lên.

I

A

Điều trị tăng huyết áp: Điều trị bằng thuốc

Kết hợp 2 thuốc điều trị tăng huyết áp được khuyến cáo cho hầu hết người bệnh khi khởi trị, tốt nhất là sử dụng dạng viên uống kết hợp. Ngoại trừ trường hợp già yếu ≥ 80 tuổi, THA độ I kèm nguy cơ tim mạch thấp (đặc biệt huyết áp tâm thu < 150 mmHg).

I

B

Khuyến cáo ưu tiên kết hợp ƯCMC hoặc CTTA với chẹn kênh Calci hoặc lợi tiểu. Các kết hợp khác trong 5 nhóm chính có thể dùng (ƯCMC, CTTA, Chẹn Beta, Chẹn kênh Calci, lợi tiểu Thiazide/Thiazid-like).

I

A

Trong trường hợp huyết áp không thể kiểm soát bằng 2 thuốc, khuyến cáo kết hợp thêm thuốc thứ 3, các dạng kết hợp thường là ƯCMC hoặc CTTA + Chẹn kênh Calci + lợi tiểu, tốt nhất là sử dụng viên uống phối hợp.

I

A

Trong trường hợp huyết áp không thể kiểm soát bằng 3 thuốc, khuyến cáo kết hợp thêm với Spironolactone. Trường hợp không dung nạp với Spironolactone, có thể sử dụng các thuốc lợi tiểu khác như Amiloride hoặc tăng liều lợi tiểu, thuốc chẹn Beta, thuốc chẹn Alpha, hoặc Clonidine.

I

B

Kết hợp giữa ƯCMC và CTTA không được khuyến cáo

III

A

Khuyến cáo

Mức khuyến cáo

Mức bằng chứng

Sàng lọc

Khi tầm soát ĐTĐ ở những người có hoặc không có BTMXV nên cân nhắc đánh giá HbAlc hoặc đường huyết lúc đói.

IIa

A

Thay đổi lối sống

Thay đổi lối sống được khuyến cáo bao gồm ngừng hút thuốc, ăn ít chất béo bão hòa, chế độ ăn nhiều chất xơ, thể dục và rèn luyện tăng cường sức mạnh.

I

A

Giảm lượng ăn vào được khuyến cáo để giảm trọng lượng cơ thể, ngăn ngừa hoặc làm chậm sự tăng cân.

I

B

Biện pháp giảm cân bằng sử dụng chế độ ăn giảm calo sau đó duy trì chế độ ăn và cân nặng mức hợp lý nên được cân nhắc ở giai đoạn sớm ở người mới mắc đái tháo đường để giảm tổn thương của bệnh.

IIa

A

Mục tiêu đường huyết

Để giảm nguy cơ BTM và các biến chứng vi mạch của bệnh ĐTĐ, HbAlc mục tiêu <7,0% (53 mmol/ mol) được khuyến cáo cho phần lớn người lớn mắc bệnh ĐTĐ týp 1 hoặc týp 2.

I

A

Nên cân nhắc các mục tiêu HbAlc ít nghiêm ngặt hơn đối với những người bệnh bị ĐTĐ lâu năm và người cao tuổi.

IIa

B

HbAlc mục tiêu <6,5% (48 mmol/ mol) nên được xem xét khi mới chẩn đoán hoặc trong giai đoạn đầu của ĐTĐ týp 2 ở những người không già yếu và không mắc BTMXV.

IIa

B

Khuyến cáo

Mức khuyến cáo

Mức bằng chứng

Điều trị tăng đường huyết và bệnh tim mạch do xơ vữa/ nguy cơ tim mạch

Metformin được khuyến cáo là liệu pháp đầu tay ở hầu hết người bệnh đái tháo đường không có BTMXV, bệnh thận mạn hoặc suy tim trước đó sau khi đánh giá chức năng thận.

I

B

Nên cân nhắc sử dụng Metformin trừ khi có chống chỉ định ở người bệnh ĐTĐ týp 2 kèm BTMXV.

IIa

B

Cần chú ý để tránh hạ đường huyết và tăng cân quá mức.

IIa

B

Ở người bệnh ĐTĐ týp 2 kèm BTMXV, thuốc ức chế GLP-1 RA hoặc ức chế SGLT2 với những lợi ích đã được chứng minh được khuyến cáo sử dụng để giảm tử vong tim mạch và tử vong chung.

I

A

Ở người bệnh ĐTĐ týp 2 kèm tổn thương cơ quan đích, thuốc ức chế SGLT2 hoặc GLP-1RA với những lợi ích đã được chứng minh có thể được cân nhắc sử dụng để giảm tử vong tim mạch và tử vong chung trong tương lai.

IIb

B

Ở người ĐTĐ týp 2 kèm bệnh thận mạn, việc sử dụng thuốc ức chế SGLT2 được khuyến cáo để cải thiện BTMXV và/hoặc biến cố tim- thận.

I

A

Ở người bệnh ĐTĐ týp 2 kèm suy tim có phân suất tống máu giảm, thuốc ức chế SGLT2 với những lợi ích đã được chứng minh được khuyến cáo sử dụng để giảm nhập viện do suy tim và tử vong do bệnh tim mạch.

I

A

Ở những người bệnh ĐTĐ týp 2 nhưng không có BTMXV, suy tim hoặc bệnh thận mạn, việc sử dụng thuốc ức chế SGLT2 hoặc GLP-1RA nên được xem xét dựa trên các rủi ro ước tính trong tương lai (ví dụ: với điểm rủi ro ADVANCE hoặc mô hình DIAL) đối với BTM hoặc bệnh lý tim – thận.

IIa

B

Khuyến cáo

Mức khuyến cáo

Mức bằng chứng

Sử dụng Aspirin 75-100 mg hàng ngày được khuyến cáo để dự phòng thứ phát bệnh lý tim mạch.

I

A

Sử dụng Clopidogrel 75mg hàng ngày được khuyến cáo như một lựa chọn thay thế cho Aspirin để dự phòng thứ phát bệnh lý tim mạch.

I

B

Sử dụng Clopidogrel 75mg hàng ngày có thể được cân nhắc sử dụng hơn dùng Aspirin ở người bệnh được chẩn đoán BTMXV.

IIb

A

Kết hợp sử dụng thuốc ức chế bơm Proton được khuyến cáo ở người bệnh sử dụng thuốc kháng ngưng tập tiểu cầu có nguy cơ xuất huyết tiêu hóa cao.

I

A

Ở người bệnh ĐTĐ có nguy cơ mắc bệnh lý tim mạch cao hoặc rất cao, liều thấp Aspirin có thể được cân nhắc để dự phòng tiên phát nếu không có chống chỉ định rõ ràng.

IIb

A

Sử dụng thuốc kháng ngưng tập tiểu cầu không được khuyến cáo ở người bệnh có nguy cơ bệnh lý tim mạch thấp/vừa do làm tăng nguy cơ chảy máu lớn

III

A

Khuyến cáo

Mức khuyến cáo

Mức bằng chứng

Sử dụng Colchicine liều thấp (0,5mg đường uống) có thể cân nhắc trong dự phòng thứ phát bệnh lý tim mạch, đặc biệt khi các yếu tố nguy cơ khác không được kiểm soát triệt để hoặc nếu các biến cố tim mạch tái phát dù đã điều trị tối ưu.

IIb

A

Khuyến cáo

Mức  khuyến cáo

Mức bằng chứng

Tham gia tư vấn y tế, thực hiện các chương trình phục hồi chức năng tim mạch, dự phòng toàn diện, đa ngành ở người bệnh sau mắc BTMXV kèm hoặc không kèm tái thông mạch máu, người bệnh suy tim (đa số là suy tim phân suất tống máu giảm) được khuyến cáo để cải thiện tiên lượng người bệnh.

I

A

Nên cân nhắc sử dụng các biện pháp để tăng cường khả năng phục hồi chức năng tim mạch và dự phòng tim mạch (ví dụ: tin nhắn nhắc nhở qua mạng internet hoặc tin nhắn tự động hoặc các chương trình chăm sóc sức khoẻ có sự tham gia của điều dưỡng hoặc chuyên gia y tế. Các chương trình này nên được tiến hành sớm sau khi người bệnh xuất viện).

IIa

B

Có thể cân nhắc thực hiện các biện pháp can thiệp phục hồi chức năng tim mạch tại nhà, chăm sóc sức khỏe qua điện thoại hoặc thiết bị từ xa để tăng cường sự tham gia của người bệnh và tuân thủ lâu dài các hành vi lành mạnh.

IIb

B

Khuyến cáo

Mức khuyến cáo

Mức bằng chứng

Aspirin 75-100mg hằng ngày được khuyến cáo ở những người bệnh tiền sử nhồi máu cơ tim hoặc tái tưới máu động mạch vành.

I

A

Aspirin 75 - 100 mg hằng ngày có thể được cân nhắc pử những người bệnh không có tiền sử nhồi máu cơ tim hoặc tái tưới máu động mạch vành, nhưng có bằng chứng rõ ràng của bệnh mạch vành trên hình ảnh.

IIb

C

Ở người bệnh hội chứng vành cấp, liệu pháp kháng tiểu cầu kép với thuốc ức chế P2Y12 kết hợp Aspirin được khuyến cáo trong vòng 12 tháng, trừ khi có chống chỉ định như nguy cơ chảy máu rất cao.

I

A

Ở người bệnh hội chứng động mạch vành mạn tính, Clopidogrel 75mg kết hợp với Aspirin hằng ngày được khuyến cáo trong vòng 6 tháng đầu sau đặt stent động mạch vành bất kể loại stent, trừ trường hợp người bệnh có nguy cơ hoặc tái phát chảy máu đe doạ tính mạng, thời gian sử dụng ngắn hơn (1-3 tháng).

I

A

Sử dụng thêm 1 loại thuốc chống huyết khối (thuốc ức chế P2Y12 hoặc Rivaroxaban liều thấp) cùng với Aspirin để dự phòng thứ phát lâu dài nên được cân nhắc ở người bệnh có nguy cơ cao mắc biến cố thiếu máu cục bộ và không có nguy cơ chảy máu cao.

IIa

A

Sử dụng thêm 1 loại thuốc chống huyết khối cùng với Aspirin để dự phòng thứ phát lâu dài có thể được cân nhắc ở người bệnh có nguy cơ trung bình mắc biến cố thiếu máu cục bộ và không có nguy cơ chảy máu cao.

IIb

A

Ức chế men chuyển (hoặc ức chế thụ thể) được khuyến cáo ở người bệnh có bệnh lý đặc biệt kèm theo (VD suy tim, THA hoặc ĐTĐ).

I

A

Chẹn beta giao cảm được khuyến cáo ở người bệnh suy tim có rối loạn chức năng thất trái hoặc suy tim tâm thu.

I

A

Ở người bệnh được chẩn đoán BTMXV, giảm Lipid đường uống với đích LDL-C < 1,4 mmol/L (55 mg/dL) và giảm ≥ 50% LDL-C so với mức trước điều trị được khuyến cáo.

I

A

Khuyến cáo

Mức khuyến cáo

Mức bằng chứng

Khuyến cáo người bệnh suy tim tham gia chương trình phục hồi chức năng tim mạch toàn diện để giảm nguy cơ tử vong và nhập viện do suy tim.

I

A

Phục hồi chức năng tim mạch dựa trên tập luyện (EBCR) được khuyến cáo ở người bệnh HFrEF ổn định, có triệu chứng để giảm nguy cơ nhập viện do suy tim.

I

A

Sàng lọc bệnh lý tim mạch và không phải tim mạch đồng mắc ở người bệnh suy tim được khuyến cáo, nếu có nên điều trị ngay với các can thiệp an toàn và hiệu quả, không chỉ để cải thiện triệu chứng mà còn giúp cải thiện tiên lượng.

I

A

Thuốc ƯCMC được khuyến cáo, kết hợp cùng chẹn beta giao cảm và MRA, ở người bệnh HFrEF có triệu chứng, để giảm nguy cơ tử vong và nhập viện do suy tim.

I

A

Thuốc chẹn beta giao cảm được khuyến cáo, kết hợp cùng ƯCMC (hoặc ARNI) và MRA, ở người bệnh HFrEF ổn định, có triệu chứng, để giảm nguy cơ tử vong và nhập viện do suy tim.

I

A

Thuốc MRA được khuyến cáo với người bệnh HFrEF đang được điều trị ƯCMC (hoặc ARNI) và chẹn beta giao cảm, để giảm nguy cơ tử vong và nhập viện do suy tim.

I

A

Khuyến cáo

Mức khuyến cáo

Mức bằng chứng

Sacubitril/Valsartan được khuyến cáo là lựa chọn thay thế ƯCMC ở người bệnh HFrEF, để giảm nguy tử vong và nhập viện do suy tim.

I

B

Thuốc Chẹn thụ thể Angiotensin được khuyến cáo để giảm nguy cơ nhập viện do suy tim hoặc tử vong tim mạch ở người bệnh HFrEF có triệu chứng, không dung nạp với ƯCMC và/hoặc ARNI (người bệnh cũng nên điều trị chẹn beta giao cảm và MRA).

I

A

Dapagliflozin hoặc Empagliflozin được khuyến cáo, bên cạnh điều trị tối ưu với ƯCMC (hoặc ARNI), chẹn beta giao cảm và MRA, ở người bệnh HFrEF, để giảm nguy cơ tử vong và nhập viện do suy tim.

I

A

Vericiguat có thể được cân nhắc ở người bệnh HFrEF có triệu chứng, với tình trạng suy tim tiến triển mặc dù đã điều trị tối ưu thuốc UCMC (hoặc ARNI), chẹn beta giao cảm và MRA, để giảm nguy cơ nhập viện do suy tim hoặc tử vong tim mạch.

IIb

B

Thuốc lợi tiểu được khuyến cáo ở người bệnh HFrEF với dấu hiệu và/hoặc triệu chứng sung huyết để giảm nguy cơ nhập viện do suy tim.

I

C

Khuyến cáo

Mức khuyến cáo

Mức bằng chứng

Ivabradine nên được cân nhắc ở người bệnh LVEF ≤ 35%, có triệu chứng, nhịp xoang và tần số tim lúc nghỉ ≥ 70 chu kỳ/phút mặc dù đã điều trị chẹn beta giao cảm với liều theo bằng chứng (hoặc liều tối đa có thể dung nạp được), ƯCMC (hoặc ARNI), MRA, để giảm nguy cơ nhập viện do suy tim hoặc tử vong tim mạch.

IIa

B

Ivabradine nên được cân nhắc ở người bệnh LVEF ≤ 35%, có triệu chứng, nhịp xoang và tần số tim lúc nghỉ ≥ 70 chu kỳ/phút, không dung nạp hoặc có chống chỉ định với chẹn beta giao cảm, để giảm nguy cơ nhập viện do suy tim hoặc tử vong tim mạch. Người bệnh cũng nên điều trị ƯCMC (hoặc ARNI), MRA.

IIa

C

Hydralazine và Isosorbide dinitrate có thể được cân nhắc ở người bệnh HFrEF có triệu chứng, không dung nạp được thuốc ƯCMC, Chẹn thụ thể Angiotensin, hoặc ARNI (hoặc nếu có chống chỉ định) để giảm nguy cơ tử vong.

IIb

B

Digoxin có thể được cân nhắc ở người bệnh HFrEF có triệu chứng, nhịp xoang mặc dù đã điều trị tối ưu thuốc ƯCMC (hoặc ARNI), chẹn beta giao cảm và MRA để giảm tỷ lệ nhập viện (do mọi nguyên nhân và suy tim).

IIb

B

Khuyến cáo

Mức khuyến cáo

Mức bằng chứng

Ở người bệnh có biến cố mạch máu não, khuyến cáo thay đổi lối sống kết hợp với điều trị thuốc thích hợp.

I

A

Ở những người bệnh đột quỵ thiếu máu não hoặc TIA, khuyến cáo dự phòng bằng thuốc chống huyết khối, lựa chọn thuốc chống huyết khối dựa trên cơ chế xảy ra biến cố. Sử dụng thuốc kháng ngưng tập tiểu cầu được khuyến cáo với người bệnh bị nhồi máu não hoặc TIA không do huyết khối buồng tim, và sử dụng thuốc chống đông được khuyến cáo với với người bệnh bị nhồi máu não hoặc TIA do huyết khối buồng tim.

I

A

Ở những người bệnh đột quỵ thiếu máu não hoặc TIA không do huyết khối buồng tim, khuyến cáo dự phòng bằng Aspirin đơn thuần, hoặc Dipyridamole kết hợp Aspirin, hoặc Clopidogrel đơn trị liệu.

I

A

Ở những người bệnh đột quỵ thiếu máu não diện nhỏ hoặc TIA, liệu pháp kháng kết tập tiểu cầu kép với Aspirin kết hợp Clopidogrel hoặc Aspirin kết hợp Ticagrelor nên được cân nhắc trong 3 tuần sau biến cố cấp tính.

IIa

A

Ở những người bệnh đột quỵ não hoặc TIA, khuyến cáo hạ huyết áp khi huyết áp 140/90 mmHg hoặc cao hơn.

I

A

Khuyến cáo

Mức khuyến cáo

Mức bằng chứng

Khuyến cáo bỏ hút thuốc lá ở tất cả các người bệnh mắc bệnh động mạch chi dưới.

I

B

Khuyến cáo thực hiện chế độ ăn uống lành mạnh và hoạt động thể chất ở tất cả các người bệnh mắc bệnh động mạch chi dưới.

I

C

Với người bệnh có triệu chứng đau cách hồi:

Luyện tập thể dục có giám sát được khuyến cáo

I

A

Luyện tập thể dục không có giám sát được khuyến cáo khi luyện tập thể dục có giám sát không khả thi hoặc không sẵn có

I

C

Kháng kết tập tiểu cầu được khuyến cáo ở người bệnh bệnh động mạch chi dưới có triệu chứng.

I

C

Người bệnh mắc bệnh động mạch chi dưới và THA, khuyến cáo kiểm soát huyết áp < 140/90 mmHg.

I

A

Người bệnh mắc bệnh động mạch chi dưới và ĐTĐ, khuyến cáo kiểm soát đường huyết chặt chẽ.

I

A

Thuốc ức chế men chuyển hoặc ức chế thụ thể nên được cân nhắc là liệu pháp đầu tay với người bệnh mắc bệnh động mạch chi dưới và THA.

IIa

B

Người bệnh ĐTĐ và bệnh động mạch chi dưới mạn tính có triệu chứng mà không có nguy cơ chảy máu cao, có thể cân nhắc kết hợp Rivaroxaban liều thấp (2,5mg x 2 lần/ngày) và Aspirin (100mg x 1 lần/ngày).

IIb

B

Khuyến cáo

Mức khuyến cáo

Mức bằng chứng

Khuyến cáo điều trị bằng thuốc ức chế men chuyển hoặc ức chế thụ thể ở người bệnh ĐTĐ, THA và albumin niệu. Các thuốc này nên được tăng liều đến ngưỡng tối đa có thể dung nạp được.

I

B

Thuốc ức chế SGLT2 đã được chứng minh cải thiện tiên lượng, nên được cân nhắc để dự phòng tiến triển xấu đi của thận và tử vong ở người bệnh bệnh thận mạn tính.

IIa

B

Không khuyến cáo phối hợp điều trị thuốc ức chế men chuyển và thuốc ức chế thụ thể

III

C

Khuyến cáo

Mức khuyến cáo

Mức bằng chứng

Phát hiện, quản lý các yếu tố nguy cơ và bệnh lý đồng mắc được khuyến cáo như là một phần quan trọng của điều trị rung nhĩ.

I

B

Khuyến cáo thay đổi lối sống không lành mạnh và điều trị có mục tiêu những bệnh lý đồng mắc để giảm gánh nặng rung nhĩ và mức độ triệu chứng.

I

B

Khuyến cáo kiểm soát huyết áp tốt ở người bệnh rung nhĩ có THA để giảm nguy cơ tái phát rung nhĩ, nguy cơ đột quỵ và chảy máu.

I

B

Với người bệnh béo phì kèm theo rung nhĩ, giảm cân kết hợp với quản lý các yếu tố nguy cơ khác nên được cân nhắc để giảm tỷ lệ rung nhĩ; giảm tiến triển, tái phát và triệu chứng rung nhĩ.

IIa

B

Tư vấn và quản lý tránh lạm dụng rượu nên được xem xét để dự phòng rung nhĩ và ở người bệnh rung nhĩ cân nhắc liệu pháp chống đông đường uống.

IIa

B

Hoạt động thể chất nên được cân nhắc để dự phòng biến cố hoặc tái phát rung nhĩ, trừ khi sức khỏe không thể tập thể dục quá gắng sức.

IIa

C

Cấp độ

Hoạt động

Mức khuyến cáo

Mức chứng cứ

Phương pháp

Vai trò của chính quyền

Khuyến cáo lập kế hoạch xây dựng đô thị/ cảnh quan bao gồm tăng làn đường dành cho người đi bộ và người đi xe đạp.

I

C

Truyền thông và giáo dục

Các chiến dịch truyền thông và giáo dục tập trung thông qua các phương tiện (ứng dụng, áp phích, tờ rơi, biển quảng cáo) có thể cân nhắc sử dụng.

IIb

Các chương trình giáo dục ngắn hạn hướng tới cộng đồng, thúc đẩy lối sống lành mạnh như đi bộ nên được xem xét thực hiện.

IIa

C

Thông tin và quảng cáo

Nên cân nhắc sử dụng các lời nhắc/hướng dẫn để khuyến khích sử dụng cầu thang bộ.

IIa

B

Thực hiện các bài tập tăng cường sức khỏe theo y lệnh bác sĩ, tương tự như kê đơn thuốc, nên được cân nhắc.

IIa

C

Ưu đãi về kinh tế

Tăng thuế nhiên liệu nên được cân nhắc để tăng các hoạt động vận chuyển cá nhân.

IIa

C

Ưu đãi giảm thuế cho các cá nhân mua dụng cụ tập thể dục, hoặc thành viên của các câu lạc bộ sức khỏe có thể được cân nhắc.

IIb

C

Có thể cân nhắc khuyến khích tài chính ở những cá nhân tăng hoạt động thể chất/thể dục hoặc giảm cân.

IIb

C

Có thể cân nhắc giảm thuế cho người lao động, hỗ trợ các chương trình chăm sóc sức khỏe dinh dưỡng, phòng ngừa thuốc lá.

IIb

C

Cấp độ

Hoạt động

Mức khuyến cáo

Mức chứng cứ

Thiết lập

Trường học

Khuyến cáo tăng tính sẵn có và không gian ở sân chơi trường học cho các hoạt động thể dục và thể thao.

I

C

Các giờ giải lao thường xuyên trong lớp học nên được cân nhắc.

IIa

B

Nên xem xét tăng cường đi bộ đến trường, bao gồm tăng cường các tuyến xe buýt có tuyến đường đi bộ được giám sát.

IIa

C

Có thể cân nhắc tăng số lượng và thời lượng các lớp học thể dục, với các bài thể dục được sửa đổi để triển khai một cách phù hợp

IIb

B

Nơi làm việc

Các chương trình chăm sóc sức khỏe toàn diện của công ty với chương trình dinh dưỡng và tập thể dục dưới sự giám sát y tế nên được cân nhắc.

IIa

B

Các chương trình chăm sóc sức khỏe doanh nghiệp khuyến khích tập thể dục trong thời gian làm việc, bao gồm tăng cường đi cầu thang bộ, kết hợp sử dụng thang máy bỏ qua một số tầng, có thể được cân nhắc.

IIa

C

Nên cân nhắc việc quảng bá các trung tâm thể dục/phòng tập thể dục tại nơi làm việc.

IIa

C

Cộng đồng

Các nhà cung cấp chăm sóc dịch vụ sức khỏe nên cân nhắc việc khảo sát và đánh giá tập thể dục trong mọi cơ sở y tế nhằm thúc đẩy nó.

IIa

C

Nên cân nhắc cải thiện khả năng tiếp cận không gian, cơ sở vật chất và nơi tập thể dục.

IIa

C

Cải thiện thẩm mỹ khu phố, cộng đồng để tăng cường hoạt động ở người trưởng thành nên được cân nhắc.

IIa

C

Cấp độ

Hoạt động

Mức khuyến cáo

Mức chứng cứ

Phương pháp

Vai trò của chính quyền

Ban hành các chính sách pháp luật về thành phần của thực phẩm và đồ uống nhằm giảm năng lượng riêng, muối, chất béo bão hòa, hàm lượng đường (bổ sung) để giới hạn kích cỡ khẩu phần ăn, được khuyến cáo.

I

B

Thực hiện quy định về ngưỡng tối đa của chất béo chuyển hóa sản xuất công nghiệp hoặc loại bỏ chúng, được khuyến cáo.

I

A

Tạo điều kiện thuận lợi để tích hợp và lồng ghép chính sách với các hoạt động của chính quyền (địa phương), các tổ chức phi chính phủ, ngành công nghiệp thực phẩm, bán lẻ, dịch vụ ăn uống, trường học, nơi làm việc và các bên liên quan khác nhằm thúc đẩy chế độ ăn uống lành mạnh, ngăn ngừa thừa cân, được khuyến cáo.

I

C

Ban hành chính sách pháp luật hạn chế tiếp thị nhằm vào trẻ em những thực phẩm nhiều chất béo, đường và/hoặc muối, đồ ăn vặt, đồ uống có cồn và đồ uống không cồn chứa nhiều đường (ví dụ: trên truyền hình, internet, phương tiện truyền thông xã hội, trên bao bì thực phẩm), được khuyến cáo.

I

C

Truyền thông và giáo dục

Cải tiến thực phẩm, đi kèm với truyền thông và giáo dục, nên được cân nhắc để tạo ra nhận thức của người tiêu dùng về chất lượng dinh dưỡng của thực phẩm.

IIa

C

Thông tin và quảng cáo

Ghi nhãn dinh dưỡng bắt buộc đối với thực phẩm đóng gói theo quy định được khuyến cáo.

I

C

Xây dựng độc lập và chặt chẽ các tiêu chí về dinh dưỡng nên được cân nhắc nhằm hỗ trợ yêu cầu về sức khỏe và biểu tượng trước bao bì.

IIa

C

Ghi nhãn dinh dưỡng bắt buộc đối với thực phẩm không đóng gói, bao gồm cả trong nhà hàng, bệnh viện và nơi làm việc nên được xem xét.

IIa

C

Ưu đãi về kinh tế

Các chiến lược định giá và trợ giá được khuyến cáo để thúc đẩy lựa chọn thực phẩm, đồ uống lành mạnh hơn.

I

B

Đánh thuế đối với thực phẩm, đồ uống nhiều đường và chất béo bão hòa, đồ uống có cồn được khuyến cáo.

I

B

Thiết lập

Trường học

Ở tất cả các trường học, trường mầm non và trung tâm chăm sóc trẻ ban ngày, một chính sách toàn diện, chặt chẽ được khuyến cáo để thúc đẩy chế độ ăn uống lành mạnh.

I

B

Trang bị nước uống, thực phẩm lành mạnh trong trường học và các máy bán hàng tự động được khuyến cáo.

I

B

Nơi làm việc

Ở tất cả các công ty, một chính sách sức khỏe và giáo dục dinh dưỡng nhất quán, toàn diện được khuyến cáo nhằm tăng cường nhận thức cho người lao động.

I

B

Tăng cường cung cấp nước uống và cải thiện chất lượng dinh dưỡng thực phẩm được phục vụ và/hoặc bán tại nơi làm việc, trong các máy bán hàng tự động nên được xem xét.

IIa

C

Cộng đồng

Quy định về vị trí, mật độ các cửa hàng kinh doanh thức ăn nhanh, rượu bia và cơ sở dịch vụ ăn uống khác nên được cân nhắc.

IIa

C

Cấp độ

Hành động

Mức khuyến cáo

Mức chứng cứ

Phương pháp

Vai trò của chính quyền

Cấm hút thuốc lá nơi công cộng được khuyến cáo để ngăn chặn tình trạng hút thuốc và và thúc đẩy cai nghiện thuốc lá.

I

A

Cấm hút thuốc lá nơi công cộng, nơi làm việc, nhà hàng và quán bar được khuyến cáo để bảo vệ mọi người khỏi hút thuốc lá thụ động.

I

A

Cấm bán sản phẩm thuốc lá cho thanh thiếu niên được khuyến cáo.

I

A

Cấm các máy bán thuốc lá tự động được khuyến cáo.

I

A

Hạn chế quảng cáo, tiếp thị và bán thuốc lá không khói được khuyến cáo.

I

A

Cấp độ

Hành động

Mức khuyến cáo

Mức chứng cứ

Phương pháp

Vai trò của chính quyền

Cấm hoàn toàn quảng cáo khuyến mại các sản phẩm thuốc lá được khuyến cáo.

I

B

Giảm mật độ các cửa hàng bán lẻ thuốc lá trong khu dân cư, gần trường học, bệnh viện được khuyến cáo.

I

B

Hài hòa giữa việc bán hàng qua biên giới và bán hàng miễn thuế đối với tất cả các sản phẩm thuốc lá được khuyến cáo.

I

B

Hạn chế về quảng cáo, tiếp thị và bán thuốc lá điện tử nên được cân nhắc.

IIa

A

Giáo dục và truyền thông

Điện thoại và các đường dây trực tuyến cung cấp dịch vụ hỗ trợ và tư vấn cai nghiện được khuyến cáo.

I

A

Giáo dục và truyền thông là một phần của chiến dịch đa phương nhằm giảm hút thuốc, tăng tỷ lệ bỏ thuốc lá, giảm tỷ lệ hút thuốc lá thụ động được khuyến cáo.

I

A

Các chiến dịch truyền thông và giáo dục tập trung đơn thuần vào việc giảm hút thuốc, tăng tỷ lệ bỏ thuốc lá, giảm tỷ lệ hút thuốc lá thụ động nên được xem xét.

IIa

B

Thông tin và quảng cáo

Các cảnh báo bằng hình ảnh và chữ viết trên bao bì thuốc lá được khuyến cáo sử dụng.

I

B

Bao bì thuốc lá tiêu chuẩn hóa được khuyến cáo.

I

B

Ưu đãi về kinh tế

Mức thuế khác nhau với những sản phẩm chứa hàm lượng nicotin khác nhau được khuyến cáo dựa trên mức độ nguy cơ.

I

B

Thiết lập

Trường học

Cấm hút thuốc trong trường học, trường mầm non và trong các cơ sở giữ trẻ để tránh hút thuốc lá thụ động được khuyến cáo.

I

A

Giáo dục và khuyến khích lối sống lành mạnh, bao gồm cuộc sống không thuốc lá, nên được xem xét ở tất cả các trường học.

IIa

B

Nơi làm việc

Cấm hút thuốc lá ở nơi làm việc nhằm giảm hút thuốc thụ động và  tăng tỷ lệ bỏ thuốc được khuyến cáo.

I

A

Các chính sách ngăn chặn hút thuốc lá và cai nghiện thuốc lá tại nơi làm việc được khuyến cáo.

I

A

Cộng đồng

Nhân viên y tế, người chăm sóc và nhân viên trường học làm gương bằng cách không hút thuốc hoặc sử dụng các sản phẩm thuốc lá tại nơi làm việc được khuyến cáo.

I

A

Khuyến cáo các bậc phụ huynh không hút thuốc lá khi có trẻ em.

I

A

Khuyến cáo phụ nữ mang thai không hút thuốc lá trong thai kỳ.

I

A

Khuyến cáo các bậc phụ huynh không hút thuốc trong ô tô và tại nhà riêng.

I

A

Nên cân nhắc các quy định cụ thể về địa điểm được phép hút thuốc.

IIa

B

Cấp độ

Hoạt động

Mức khuyến cáo

Mức chứng cứ

Phương pháp

Vai trò của chính quyền

Điều chỉnh sự cung ứng đồ uống có cồn, bao gồm: độ tuổi hợp pháp tối thiểu có thể mua, giảm mật độ cửa hàng, hạn chế về thời gian và địa điểm bán hàng được khuyến cáo.

I

B

Khuyến cáo hạ thấp nồng độ cồn trong hơi thở khi kiểm tra lái xe ngẫu nhiên hoặc kiểm tra an toàn, nhằm đối phó với việc uống rượu bia khi lái xe.

I

B

Khuyến cáo thực hiện các lệnh cấm và hạn chế quảng cáo đồ uống có cồn hoặc khuyến khích đồ uống có cồn.

I

C

Truyền thông và giáo dục

Thông tin giáo dục giúp nâng cao nhận thức về tác hại của đồ uống có cồn có thể được cân nhắc.

IIb

B

Thông tin và quảng cáo

Thông tin trên nhãn đồ uống có cồn về hàm lượng calo và cảnh báo sức khỏe những tác hại của rượu có thể được cân nhắc.

IIb

B

Ưu đãi về kinh tế

Thuế và giá tối thiểu với đồ uống có cồn được khuyến cáo.

I

B

Thiết lập

Trường học

Ở tất cả trường học bao gồm trường mầm non, trung tâm hướng nghiệp, giáo dục toàn diện có thể được cân nhắc để ngăn chặn lạm dụng rượu

IIb

B

Nơi làm việc

Tại mọi công ty, chính sách sức khỏe và dinh dưỡng được thống nhất toàn diện, bao gồm cả việc hạn chế uống quá nhiều đồ uống có cồn, được khuyến cáo.

I

B

Cộng đồng

Khuyến cáo các biện pháp hỗ trợ, tuyên truyền nhằm ngăn ngừa và giảm thiểu việc sử dụng đồ uống có cồn tại các cơ sở

I

B

Ban hành các chính sách quản lý liên quan đến phục vụ đồ uống có cồn nên được cân nhắc để giảm bớt hậu quả tiêu cực trong sử dụng đồ uống có cồn.

IIa

B

Nên cân nhắc quy hoạch về vị trí và mật độ các cửa hàng bán/cơ sở cung cấp đồ uống có cồn.

IIa

C

Mức khuyến cáo

Mức bằng chứng

Khuyến cáo áp dụng các biện pháp để giảm ô nhiễm không khí, bao gồm giảm khí thải và các chất ô nhiễm không khí, giảm sử dụng nhiên liệu hóa thạch và hạn chế Carbon Dioxide, để giảm tỷ lệ tử vong và bệnh tật do bệnh lý tim mạch.

I

C