Lột da bằng hóa chất (CHEMICAL PEELS)

Lột da bằng hóa chất (CHEMICAL PEELS)

Tác giả: Fleta N. Bray, BS, Adam S. Aldahan, BS, Stephanie Mlacker, BS,  Keyvan Nouri, MD

University of Miami Miller School of Medicine, Department of Dermatology and Cutaneous Surgery, Miami, FL, US

Biên dịch: Bs. Trương Tấn Minh Vũ

NHỮNG ĐIỂM CHÍNH

Lột da bằng hóa chất chủ yếu được sử dụng để điều trị da bị tổn thương do ánh sáng. Lột da là tạo ra tổn thương da có kiểm soát để da tự sửa chữa lại, da trở nên đều màu, trẻ trung hơn.

Lột da có thể được phân loại lột bề mặt, trung bình hoặc sâu, tùy thuộc mức độ tác động vào từng độ sâu da. Lột sâu hơn thường dẫn đến cải thiện da lớn hơn, tuy nhiên thời gian phục hồi kéo dài và nguy cơ biến chứng tăng lên. Bác sĩ sẽ quyết định độ sâu và loại lột phù hợp nhất với làn da và nhu cầu riêng của bệnh nhân.

Lột bề mặt loại bỏ tất cả hoặc một phần của lớp biểu bì và có thể loại bỏ một phần lớp bì nông.

Lột bề mặt có hiệu quả trong điều trị da không đều màu, đốm nâu và mụn trứng cá, ít hiệu quả trong điều trị nếp nhăn.

Lột bề mặt có thời gian phục hồi nhanh nhất và nguy cơ biến chứng thấp nhất.

Lột trung bình loại bỏ tất cả các lớp biểu bì và một phần của lớp bì, hiệu quả trong điều trị tổn thương da do ánh sáng, sẹo mụn nhẹ, dày sừng ánh sáng và thay đổi màu da.

Lột trung bình có hiệu quả nhiều hơn lột bề mặt. Da tiếp tục cải thiện bề ngoài trong 3-4 tháng sau khi lột do collagen trong da được tái tạo.

Lột sâu loại bỏ tất cả các lớp biểu bì và một phần của lớp bì, sâu hơn vào da so với lột trung bình. Lột sâu có khả năng lớn nhất để cải thiện bề ngoài của da, nhưng có thời gian phục hồi chậm nhất và nguy cơ biến chứng lớn nhất.

GIỚI THIỆU

Lột da hóa chất cải thiện làn da thô ráp, không đều màu và nếp nhăn là các vấn đề phổ biến của tổn thương da do ánh sáng. Lột da hóa chất cũng có thể được sử dụng để điều trị tổn thương da như sẹo mụn và chấn thương. Lột da hóa chất hoạt động bằng cách gây tổn thương da có kiểm soát để da tự phục hồi lại sự trẻ trung và săn chắc. Lột da có thể được phân loại thành các loại lột bề mặt, trung bình và sâu, tùy thuộc mức độ tác động vào từng độ sâu da. Khi chọn lột sâu hơn, mức độ cải thiện da thường lớn hơn, tuy nhiên, thời gian phục hồi sẽ lâu hơn và nguy cơ biến chứng tăng lên. Bác sĩ sẽ quyết định loại và độ sâu của lột phù hợp nhất với làn da và nhu cầu riêng của bệnh nhân.

LỘT BỀ MẶT NÔNG

Lột bề mặt loại bỏ tất cả hoặc một phần của lớp biểu bì và có thể kéo dài một phần vào lớp bì, đến lớp bì nhú trên [1]. Lột da bề mặt rất hiệu quả để điều trị các thay đổi sắc tố bề mặt da, đốm nâu và mụn trứng cá. Lột bề mặt nông ít hiệu quả đối với nếp nhăn và cần nhiều lần điều trị để đạt hiệu quả [1]. Các hóa chất lột bề mặt nông có sẵn bao gồm axit glycolic, axit salicylic, axit α-hydroxy (AHA), axit trichloroacetic nồng độ thấp (TCA), tretinoin, dung dịch Jessner [2]. Ở nồng độ cao hơn, những hóa chất này có thể được sử dụng để lột trung bình.

Khi thực hiện lột bề mặt nông hoặc trung bình trong phòng khám ngoại trú, bác sĩ sẽ làm sạch da bằng sữa rửa mặt và loại bỏ chất nhờn thừa bằng dung dịch cồn / acetone. Bác sĩ sẽ bôi dung dịch lột 1 hoặc 2 lớp (Hình 1). Xuất hiện một lớp màng trắng mờ trên bề mặt của khuôn mặt, điều này cho thấy dung dịch lột đã có tác dụng. Trong thời gian này, bệnh nhân có thể bị châm chích và cảm giác bỏng nhẹ. Sau đó, bệnh nhân có thể dùng nước mát hoặc kem dưỡng ẩm nhẹ để làm cho cảm giác trên da tốt hơn. Da trở nên đỏ và căng, sau đó da sẽ bong ra [1]. Thời gian phục hồi và tác dụng của thủ thuật lột sẽ phụ thuộc vào loại và nồng độ của dung dịch lột. Bác sĩ có thể chỉ định thêm điều trị hỗ trợ như kem hydroquinone sau khi lột da. Kem hydroquinone có thể làm giảm tình trạng tăng sắc tố không mong muốn sau khi lột da bằng hóa chất. Sử dụng retinoid trước khi lột da hóa chất có thể làm tăng tác dụng của lột, vì vậy nên trao đổi với bác sĩ và làm theo hướng dẫn một cách cẩn thận nếu muốn sử dụng retinoid kết hợp với lột. Quan trọng nhất, hãy nhớ luôn luôn sử dụng các biện pháp chống nắng.

Hiệu quả của nhiều lần lột bề mặt nông sẽ không bao giờ đạt được mức hiệu quả giống như một lần lột trung bình hoặc sâu [2]. Tuy nhiên, lột bề mặt nông có thể phù hợp với các cá nhân chỉ cần hiệu quả khiêm tốn, tiện lợi do sử dụng dễ dàng, rủi ro thấp, ít thời gian nghỉ và chi phí thấp hơn.

LỘT DA TRUNG BÌNH

Lột da trung bình loại bỏ lớp biểu bì và một phần lớp bì, gây tổn thương tới lớp bì nhú trên [1]. Lột da trung bình thường đạt được bằng sự phối hợp một số các chất lột (Hình 2). Các công thức phối hợp các thành phần điển hình như dung dịch Jessner và TCA (thường được sử dụng nhất), axit glycolic và TCA, và CO2 rắn và TCA (mạnh nhất) [2]. Nồng độ TCA cao hơn hoặc một hợp chất gọi là phenol cũng có thể được sử dụng để lột trung bình, tuy nhiên một số bác sĩ da liễu không khuyến nghị các phương pháp này vì nồng độ TCA cao hơn có thể gây mất sắc tố hoặc sẹo và phenol không được sử dụng phổ biến [1, 2].

Những lý do phổ biến để sử dụng lột da trung bình bao gồm tổn thương da do ánh sáng, sẹo mụn nhẹ, dày sừng ánh sáng và thay đổi sắc tố [2]. Nên gặp bác sĩ trước khi thực hiện lột trung bình hoặc sâu để thảo luận trước về tiên lượng điều trị, trong và sau khi làm thủ thuật, thảo luận với bác sĩ về phương pháp giảm đau khi làm thủ thuật và liệu có cần dung thêm thuốc an thần hay không. Giống như lột bề mặt nông, bác sĩ có thể đề nghị điều trị kết hợp với retinoid và kem làm trắng da cũng như các biện pháp chống nắng. Sau khi lột da, chờ làn da cải thiện trong khoảng 3-4 tháng sau thực hiện khi collagen trong da tiếp tục được tái cấu trúc [2].